ملاحظاتی بر مقاله‏ «تاریخ اسلام از منظر چند پایگاه اینترنتی»

پیش از هر چیز، لازم است از مسؤولین محترم مجله‏ی تاریخ اسلام تشکر شود که مقالات و اطلاعات ارزنده‏ای را در حوزه‏ی تاریخ منتشر می‏کنند. از جمله امتیازهای این فصلنامه این است که متن کامل آن از طریق سه پایگاه اینترنتی قابل دست‏رسی است.2 هم‏چنین باید از نویسنده‏ی مقاله‏ی مذکور تشکر و قدردانی به عمل آید که با تحقیق بر روی موضوعی بکر و ارائه‏ی تازه‏های اینترنتی راجع به تاریخ اسلام، قدم مؤثری در معرفی منابع الکترونیکی برای محققان برداشته است. در حال حاضر، جای خالی چنین مقالاتی در اکثر نشریه‏ها و مجلات علمی احساس می‏شود. در مقاله‏ی مذکور بیست پایگاه اسلامی، که همه یا بخشی از آنها در ارتباط با تاریخ اسلام است، انتخاب و خلاصه‏ای درباره‏ی هر یک آورده شده است. یکی از نقاط قوت این مقاله، معرفی تعداد زیادی از پایگاه‏های مرتبط با تاریخ اسلام است. با وجود نقاط قوت بسیار،ملاحظاتی بر این مقاله وارد است که می‏توان نمونه‏های زیر را یادآور شد: 1. مهم‏ترین نکته درباره‏ی کلیه‏ی پایگاه‏های معرفی شده، در یک نگاه کلی، این است که منابع و پایگاه‏های مربوط به تاریخ اسلام به خوبی جست‏وجو و شناسایی نشده‏اند و در نتیجه، مواردی ذکر شده‏اند که قدرت و اعتبار چندانی ندارند. امروزه یکی از مهم‏ترین مباحث در حوزه، جست‏وجو در اینترنت و نحوه‏ی رتبه‏بندی‏3 نتایج جست‏وجو، و ملاک‏های رتبه‏بندی است. لازم است این نکته در این‏جا نیز رعایت شود و منابع دست اول، معتبر و معروف در اولویتِ کار قرار گیرد و معرفی شود. این نکته از این جهت حایز اهمیت است که خواننده‏ی مقاله بالطبع گمان می‏کند که پایگاه‏های ذکر شده از بهترین پایگاه‏های اینترنت در این زمینه‏اند؛ و احتمالاً عقیده‏ی نویسنده نیز همین است؛ در حالی که با جست‏وجویی ژرف‏تر، روشن می‏شود که پایگاه‏هایی وجود دارند که از لحاظ حجم اطلاعات و اعتبار و شهرت بسیار فراتر از برخی از پایگاه‏های ذکر شده‏اند.